Do obowiązków nauczycieli przedszkolnych należy przeprowadzenie diagnozy przedszkolnej każdego dziecka w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole. Metod diagnozowania jest wiele, a pedagodzy mają tutaj sporą swobodę wyboru – mogą zdecydować się zarówno na gotową, jak i opracować ją samodzielnie. Jakie sposoby wykorzystuje się najczęściej i jakie narzędzia są pomocne w tym procesie?
Czym jest diagnoza przedszkolna?
Diagnozę przedszkolną definiuje się jako analizę i ocenę gotowości dzieci do rozpoczęcia nauki szkolnej przeprowadzaną przez nauczycieli wychowania przedszkolnego na rok przed planowanym pójściem dziecka do szkoły (dotyczy więc również pięciolatków przygotowywanych do rozpoczęcia nauki w wieku 6 lat). Cały proces obejmuje kilka etapów, w tym:
- gromadzenie informacji na początku roku szkolnego i podsumowanie wstępnej diagnozy – w listopadzie,
- objęcie dziecka ewentualną pomocą psychologiczno-pedagogiczną – opcjonalnie ze skierowaniem do poradni,
- sporządzenie i przekazanie rodzicom informacji o gotowości dziecka do podjęcia nauki – w kwietniu.
Pomocą dla nauczycieli w zakresie sporządzania diagnozy i wyboru metody są publikacje dotyczące pedagogiki przedszkolnej oraz gotowe narzędzia diagnostyczne.
Główne metody diagnozowania
Nauczyciele przedszkolni samodzielnie decydują o wyborze metody badania gotowości szkolnej dzieci. Jednym z najlepszych sposobów jest wnikliwa obserwacja przedszkolaków – ich zachowania w różnych sytuacjach, zabawy, rozmów, nastroju, interakcji z innymi dziećmi i dorosłymi, zainteresowań i umiejętności. Taka obserwacja musi być rzetelna i obiektywna, wymaga również spostrzegawczości. Warto na bieżąco zapisywać istotne informacje.
Poza obserwacją do metod diagnozy przedszkolnej trzeba zaliczyć kierowaną rozmowę z rodzicami, analizę prac plastycznych dziecka, próby eksperymentalne oraz badania przeprowadzane z użyciem narzędzi diagnostycznych, np. kart pracy.
Jakie narzędzia wykorzystuje się do badania gotowości szkolnej?
Na rynku dostępnych jest wiele materiałów przydatnych podczas diagnozy przedszkolnej, oferowanych np. przez pedagogiczną księgarnię internetową Oficyny Wydawniczej „Impuls”. Poza książkami poruszającymi tę tematykę nauczyciele mogą sięgnąć po tak zwane karty pracy, umożliwiające m.in. ocenę rozwoju mowy, a nawet aplikacje elektroniczne zawierające gotowe arkusze obserwacyjne, raporty i tabele do wypełnienia. Narzędzia diagnostyczne pozwalają na sprawdzenie gotowości szkolnej dziecka w 4 ważnych obszarach rozwojowych: fizycznym, emocjonalnym, poznawczym i społecznym.